جمله اسمیه

انواع جمله

جمله ی اسمیه

در زبان عربی به جمله ای که با اسم شروع شود جمله ی اسمیه می گویند. جمله ی اسمیه از دو بخش تشکیل می شود.

1.       مبتدا : به اسمی که در ابتدای جمله ی اسمیه می آید مبتدا می گویند.

مانند: اللهُ سمیعٌ

2.       خبر : به اسم یا فعلی که بعد از مبتدا می آید و توضیحی درباره مبتدا می دهد خبر می گویند.

مانند: اللهُ سمیعٌ

نکته:

در صورتی که اول جمله اسم بیاید سپس بعد از آن فعل باشد. آن اسم فاعل نیست بلکه مبتدا است . و آن فعل خبر می باشد

مانند: اللهُ یسمعُ

در جمله بالا (یسمع) فعل است که احتیاج به فاعل دارد. ولی کلمه ی جلاله (الله) قبل از آن فعل آمده است به همین دلیل نمی تواند فاعل (یسمعُ) باشد. بلکه (الله) مبتدا است و (یسمع) خبر و ضمیر مستتر (هو) فاعل یسمع می باشد.

اعراب

در جمله اسمیه مبتدا و خبر هر دو مرفوع (ــُــٌـ) هستند. و اعراب دیگری نمی پذیرند. اعراب های زیر را به خاطر بسپارید.

·         فاعل همیشه مرفوع است

·         مفعول به همیشه منصوب است

·         اسم بعد از حروف جر همیشه مجرور است

·         مبتدا همیشه مرفوع است

·         خبر همیشه مرفوع است

انواع خبر

خبر به سه صورت می آید.

1.       مفرد: منظور از مفرد در اینجا (اسم) است. یعنی خبر یک اسم است و فعل نیست. مانند: المومنُ صبورٌ

2.       جمله ی فعلیه: وقتی که خبر (فعل) باشد به آن جمله فعلیه می گویند مانند: المومنُ یصبرُ

3.       شبه جمله (جار و مجرور): هنگامی که خبر متشکل از (حرف جر و مجرور) باشد به آن شبه جمله می گویند.  مانند: النجاةُ فی الصدقِ

نکته:

در صورتی که خبر جمله ی فعلیه یا شبه جمله باشد، اعراب آن محلی است. یعنی به جای اینکه بگوییم خبر مرفوع است، می گوییم خبر محلاً مرفوع است.

اعراب محلی در موارد زیر است

·         کلمات مبنی ( ضمایر، اشاره، موصول، ....)

·         جمله و شبه جمله

بنابراین در صورتی که مبتدا یا خبر یکی از موارد فوق باشد اعراب آن محلی می شود.

مانند: أنتم تعلمونَ

در جمله بالا مبتدا ضمیر است (انتم) به همین دلیل محلاَ مرفوع می باشد. همچنین خبر جمله ی فعلیه می باشد (تعلمون)به همین دلیل محلاً مرفوع است.